Nestlé en de privatisering van het water: een verhaal van vele steden.

Een commentaar van Franklin Frederick.

Op 14 november 2019 organiseerde de Canadese groep Wellington Water Watchers de conferentie “All Eyes on Nestlé” in de stad Guelph, Ontario, waar inheemse volkeren en burgerbewegingen vochten tegen het waterverbruik van Nestlé uit Canada, de VS, Frankrijk en Brazilië.

Na dit publieke evenement kwamen vertegenwoordigers van de betrokken organisaties bijeen voor een workshop om informatie te delen en mogelijke gezamenlijke strategieën te bespreken om de wateronttrekking door dit gigantische bedrijf te weerstaan.

Uit de ervaringen en verhalen die worden gedeeld door groepen die zo divers zijn als Collectif Eau 88 (uit de stad Vittel, Frankrijk), Save Our Water (uit Elora, Canada) of de Michigan Citizens for Water Conservation in de VS, werd duidelijk dat er een gemeenschappelijk patroon is in al deze plaatsen waar Nestlé water krijgt voor haar bottelarijen, in tegenstelling tot de bewering van het bedrijf dat elk probleem altijd slechts een lokale aangelegenheid is.

Dit gemeenschappelijke patroon laat bijvoorbeeld zien dat de hoeveelheden onttrokken water, waarvoor Nestlé bijna niets betaalt, er over het algemeen voor zorgen dat het waterpeil daalt, de ecosystemen aantasten en de watervoorziening van de lokale gemeenschappen in gevaar brengen.

In Vittel in Frankrijk bijvoorbeeld, halen Nestlé en de lokale gemeenschap water uit dezelfde watervoerende laag, en Franse overheidsinstellingen erkenden dat deze situatie de watervoerende laag in gevaar bracht omdat wateronttrekkingen sneller waren dan natuurlijke aanvulling. De door de Franse autoriteiten voorgestelde oplossing? Aanleg van een pijpleiding van ongeveer 14 km lang om water van elders naar de inwoners van Vittel te brengen, zodat Nestlé zijn activiteiten zonder onderbreking kan voortzetten en het grondwater uit Vittel kan halen.

Dankzij het verzet van Collectif Eau 88 werd het pijpleidingproject politiek verworpen en moet er een andere oplossing worden gevonden om de watervoerende laag te beschermen. Maar zonder deze burgerbeweging zou het pijpleidingproject met belastinggeld zijn gebouwd.

In Wellington County heeft Nestlé Waters Canada toestemming om dagelijks 4,7 miljoen liter water te halen uit bronnen in Hillsburgh en Aberfoyle, en volgens Mike Balkwill van Wellington Water Watchers, “heeft het bedrijf een aanvraag ingediend om deze vergunningen te verlengen terwijl het water blijft halen zonder de toestemming van de Six Nations op wiens grondgebied het actief is en ondanks de publieke tegenstand van verschillende inheemse organisaties.

(Six Nations is het grootste First Nations reservaat in Canada en beslaat ongeveer 18.000 hectare land (1)).

En opnieuw is, dankzij het verzet van de Zes Naties en andere burgerbewegingen, het moratorium op watervergunningen, dat op 1 januari 2020 zou aflopen, onlangs door de autoriteiten verlengd tot oktober 2020.

In Florida, VS, is de situatie vergelijkbaar: hoewel de lokale waterbeheerder van mening is dat het watersysteem zich herstelt van overmatig gebruik, wil Nestlé nog steeds water uit Ginnie Springs pompen. Het gemeenschappelijke patroon dat uit deze en andere gevallen naar voren komt – in de staat Michigan, VS, of in het kleine stadje São Lourenço in Brazilië – laat ook zien dat het altijd lokale groepen zijn die het water verdedigen, niet de staatswater- of milieuagentschappen. Integendeel, een ander patroon dat zich in de meeste gevallen herhaalt, is dat overheden heel vaak aan de kant van het bedrijf staan – tegen de burgers.

Erger nog, op veel plaatsen “fuseert” Nestlé met de lokale autoriteiten, zoals in Maine, waar een Nestlé-manager in het bestuur van het staatsmilieuagentschap zat, of in Vittel, waar een locoburgemeester werd aangeklaagd voor een belangenconflict in verband met het pijpleidingproject: Dit plaatsvervangend departementsraadslid Claudie Pruvost was getrouwd met een Nestlé-directeur uit Vittel, de voorzitter van een vereniging die besloot het Waterontwikkelings- en -beheersproject voor te leggen aan de plaatselijke Watercommissie, die door mevrouw Pruvost werd geleid.

Het proces werd vertraagd omdat de zaak van de rechtbank in Epinal – de dichtstbijzijnde van Vittel – naar de stad Nancy moest worden verplaatst, omdat de vice-president van de rechtbank in Epinal ook getrouwd was met de directeur van Nestlé Waters in Vittel!

Nestlé streeft altijd naar het aangaan van allianties of partnerschappen met overheden om zichzelf en haar bottelarijen te beschermen, vooral in haar thuisland Zwitserland, waar haar imago beter moet worden beschermd.

Onlangs werd Christian Frutiger, hoofd van de afdeling Public Relations, benoemd tot adjunct-directeur-generaal van het Zwitserse Agentschap voor Ontwikkeling en Samenwerking – SDC, het directoraat van de Zwitserse regering dat verantwoordelijk is voor de ontwikkelingshulpprogramma’s – waar hij verantwoordelijk zal zijn voor het wereldwijde WATER-programma van de SDC!

De ecologische schade die wordt veroorzaakt door de wateronttrekking en de bottelarij van Nestlé is ook lokaal niet beperkt. PET-waterflessen zijn wereldwijd een van de belangrijkste bronnen van kunststofafval. Een enkel voorbeeld is voldoende om een idee te geven van de bijdrage van Nestlé aan dit probleem: Volgens Wellington Water Watchers zal het bedrijf, als de regering Nestlé’s vergunningen om water uit commerciële bottelarijen in Wellington County te halen goedkeurt, meer dan 3 miljard 500 ml plastic flessen per jaar produceren – van begin tot eind zou dat aantal 16 keer om de aarde draaien!

En die hoeveelheid plastic komt van slechts twee Wellington County locaties! Nestlé heeft tientallen van dergelijke bottelarijen over de hele wereld en gebruikt enorme hoeveelheden fossiele brandstoffen voor de productie van nog eens miljarden plastic flessen. Als we daar de totale hoeveelheid brandstof bij optellen die wordt gebruikt om al deze flessen te vervoeren – vooral per vrachtwagen – dan zien we ook de aanzienlijke invloed van Nestlé op de klimaatverandering.

Dergelijke patronen staan centraal in Nestlé’s bottelarijen over de hele wereld en in de economische en politieke macht van deze enorme multinational.

Landen als Canada, de VS of Frankrijk behoren tot de meest welvarende en traditionele democratische samenlevingen op aarde, en toch moeten hun burgers heel hard en heel lang vechten om een minimumniveau van bescherming te bereiken voor grond- en oppervlaktewater, ecosystemen en voor hun toekomstige toegang tot water – zaken die we normaal gesproken als vanzelfsprekend zouden beschouwen in een democratie.

Als Nestlé er nu in slaagt regeringen aan zijn kant en tegen zijn burgers te plaatsen, zelfs in traditionele democratieën zoals de VS, Canada en Frankrijk, wat kan er dan gebeuren met de gemeenschappen, dorpen, die in veel minder democratische en veel kwetsbaardere samenlevingen in Afrika, Latijns-Amerika of Azië geconfronteerd worden met de waterdiefstal van Nestlé? In onze tijd zijn multinationale ondernemingen de belangrijkste bron van economische en politieke macht geworden, zoals Paul A. Baran en Paul M. Sweezy uitleggen in hun klassieke werk “Monopoly Capital”:

“Stemmen zijn de nominale bron van politieke macht en geld is de echte bron: het systeem is dus democratisch in vorm en plutocratisch in inhoud… Het volstaat te zeggen dat alle politieke activiteiten en functies waarvan kan worden gezegd dat ze de essentiële kenmerken van het systeem vormen – het indoctrineren en propageren van het electorale publiek, het organiseren en onderhouden van politieke partijen, het voeren van verkiezingscampagnes – alleen kunnen worden uitgevoerd met geld, veel geld. En omdat in het monopoliekapitalisme het grootkapitaal de bron van het grote geld is, is het ook de belangrijkste bron van politieke macht.”

In feite hebben sommige transnationale ondernemingen winsten die groter zijn dan het bruto nationaal product van de overgrote meerderheid van de landen in de wereld. Een voorbeeld kan een beter overzicht geven van de economische macht van dergelijke bedrijven in vergelijking met andere internationale instellingen:

In 2017 gaf Nestlé 7,2 miljard dollar uit aan wereldwijde promotieactiviteiten. Het door de Wereldgezondheidsorganisatie voorgestelde budget voor 2016-2017 bedroeg 4.384,9 miljoen dollar. Het is belangrijk om te begrijpen dat de moderne transnationale onderneming ook de “natuurlijke” opvolger is van de oude koloniale mogendheden, met het verschil dat de oude koloniale mogendheden, die zich concentreerden op de exploitatie van het globale Zuiden, hun huidige erfgenamen hebben, maar ook in staat zijn om het globale NOORD uit te buiten als de nodige middelen daar aanwezig zijn, zoals Paul Sweezy in dit citaat uit “Modern Capitalism and Other Essays” uitlegt:

“(…) er is geen reden om aan te nemen dat een bedrijf bereid is om buitenlandse markten en leveringsbronnen uit te sluiten van zijn planningshorizon, enkel en alleen omdat ze toevallig buiten een bepaalde reeks van nationale grenzen liggen.

De gemeenschappen in Canada, Frankrijk en de Verenigde Staten, die proberen hun watervoorraden te beschermen tegen Nestlé, voeren dezelfde strijd als de gemeenschappen in het Zuiden van de wereld altijd hebben moeten vechten om hun eigen hulpbronnen te beschermen tegen de toegang tot de koloniale gebieden. De oude koloniale mogendheden gebruikten lokale oligarchieën, afhankelijk van hun politieke en economische opvattingen, als heersers in hun kolonies, wat het “bestuursmodel” werd in de meeste landen van het Zuiden. In het neoliberalisme werd dit model geëxporteerd naar het mondiale Noorden, waar transnationale bedrijven geleidelijk aan de democratische ruimte en de politieke macht overnamen en vele plaatsen in het Noorden transformeerden in spiegels van gekoloniseerde gemeenschappen in het mondiale Zuiden.

Onder deze nieuwe koloniale macht worden regeringen in zowel het Zuiden als het Noorden bereidwillige dienaren van het bedrijfsleven en zorgen ze ervoor dat bedrijven toegang hebben tot de hulpbronnen die ze nodig hebben, ondanks de milieu- en sociale schade.

Maar dit feit creëert een belangrijke nieuwe openheid voor communicatie, solidariteit, begrip en gezamenlijke actie tussen burgerinitiatieven die zich verzetten tegen waterprivatisering in het mondiale Noorden en het mondiale Zuiden. De strijd, of het nu in het Zuiden of in het Noorden is, is hetzelfde: het water in publieke handen houden onder democratische controle. En vechten voor water betekent ook vechten voor onze bedreigde democratieën onder de autoritaire dreiging van corporate control, zowel in het Zuiden als in het Noorden. Er kan een nieuwe alliantie ontstaan tussen het Zuiden en het Noorden, die een krachtige beweging zal zijn die het bedrijfsleven en zijn werknemers uitdaagt. De bedrijven zullen zich natuurlijk verzetten, en Nestlé heeft op zijn beurt een lange en succesvolle geschiedenis in de strijd tegen het maatschappelijk middenveld.

In de jaren zeventig van de vorige eeuw werd een internationale boycot van Nestlé gelanceerd als gevolg van de praktijken van reclame met flessenvoeding en afschrikking van borstvoeding, die in de armere landen van het Zuiden kinderziekten en -sterfte veroorzaakten.

Om deze campagne te bestrijden heeft Nestlé Raphael Pagan ingehuurd, een inlichtingenofficier van het Amerikaanse Ministerie van Defensie.

Pagan adviseerde de Amerikaanse presidenten Nixon, Reagan en Bush, Sr. over het beleid van de Derde Wereld – dat wil zeggen, hoe de bevrijdingsbewegingen van de Derde Wereld te bestrijden. In feite was Nixon de Amerikaanse president die de staatsgreep van generaal Pinochet tegen de verkozen president Salvador Allende in Chili steunde en dat land in jaren van moorddadige militaire dictatuur stortte. Pagan ontving een Life Achievement Award van president Reagan – de Amerikaanse president voerde oorlog tegen de Nicaraguaanse Sandinistische regering, die duizenden mensen in Midden-Amerika doodde en terroriseerde.

Raphael Pagan is zeer effectief geweest in het bestrijden van de internationale boycot van Nestlé, met name door het ontwikkelen van een strategie om de maatschappelijke groeperingen die de campagne organiseren te verdelen. Dit partnerschap met de militaire inlichtingendienst ter bestrijding van maatschappelijke organisaties was zo succesvol dat Nestlé zich in deze samenwerking heeft verdiept.

In 2002 heeft Nestlé John Hedley, een voormalige MI6-agent van de Britse geheime dienst, gerekruteerd als hoofd van de beveiliging. Hedley was onder andere verantwoordelijk voor het organiseren van een operatie om groepen uit het maatschappelijk middenveld die van vitaal belang zijn voor Nestlé in Zwitserland, met name de ATTAC-groep, te bespioneren. Toen een Zwitserse onderzoeksjournalist deze operatie aan de kaak stelde op de Zwitserse televisie, werd Nestlé berecht en veroordeeld door de Zwitserse justitie. Nestlé ontwikkelde ook de zogenaamde “War Room”, een high-tech communicatiecentrum dat elke vermelding van Nestlé in de sociale media in real time volgt, waardoor het bedrijf snel kan reageren op “dreigingen” van mensen. In 2011 organiseerde Nestlé zijn jaarlijkse conferentie “Creating Shared Values” in Washington (2) in samenwerking met “The Atlantic Council” – een in de VS gevestigde organisatie die grote bedrijven, politici en militairen samenbrengt. De Atlantische Raad – vandaar zijn naam – is lid van de NAVO.

De belangrijkste paneldiscussie op dit evenement was met Peter Brabeck, CEO van Nestlé, en Frederick Kempe, President en CEO van de Atlantische Raad:

Creating Shared Value in Latin America: kansen, obstakels en toekomstige richtingen in voedsel, water en plattelandsontwikkeling”.

Ik vermoed dat wat het panel “obstakels” noemde, een burgerbeweging was – en nog steeds is – die probeert haar natuurlijke hulpbronnen, waaronder water, in publieke handen te houden. Wanneer bedrijven als Nestlé worden uitgedaagd door dit soort verzet vanuit de samenleving, kunnen ze het heel nuttig vinden om de NAVO aan hun zijde te hebben om de rebellenregeringen te helpen “overtuigen” hun natuurlijke hulpbronnen weg te geven ten behoeve van het bedrijfsleven – niet voor de ontwikkeling van het land.

Nestlé heeft ook speciale programma’s om voormalig Amerikaans militair personeel te rekruteren, zoals de NEXT MISSIE: REPORT YOUR FUTURE campagne of Veterans at Nestlé in de VS (3) (4).

Blijkbaar alleen om nauwe betrekkingen te onderhouden met het Amerikaanse leger, want voor zover ik weet is er geen speciaal programma van Nestlé om voormalig Zwitsers of Frans militair personeel te rekruteren.

Deze voorbeelden laten zien dat Nestlé een leidende positie heeft in het afdwingen van bedrijfscontrole op democratische instellingen om de toegang tot natuurlijke hulpbronnen zoals water te behouden. Maar de voorbeelden laten ook zien dat Nestlé een grote voorsprong heeft bij het ontwikkelen van strategieën en partnerschappen om het verzet van het maatschappelijk middenveld te bestrijden.

Alleen samen, door middel van educatie en informatie * , kunnen we hopen onze wateren te beschermen tegen bedrijfsinbraak en onze democratieën tegen bedrijfscontrole.

Er is geen andere manier.

Bronnen:

1. https://www.granderie.ca/board/secondary/indigenous-education/aboutsix-nations
2. https://www.nestle.com/media/mediaeventscalendar/allevents/ creatingsharedvalueforum2011
3. https://www.nestleusacareers.com/military/
4. https://www.nestleusa.com/about-us/project-opportunity-careeracceleration-initiative

+++

Met dank aan de auteur voor het recht om het artikel te publiceren.

+++

Dit artikel verscheen voor het eerst op 17 december 2019 op GLOBAL RESEARCH

+++

* = Supplementen, aantekeningen van de redactie

+++

Foto bron: / Shutterstock

+++

KenFM streeft naar een breed spectrum aan meningen. Opinieartikelen en gastbijdragen hoeven niet de mening van de redactie te weerspiegelen.

+++

Vind je ons programma leuk? Informatie over de ondersteuningsmogelijkheden vindt u hier: https://kenfm.de/support/kenfm-unterstuetzen/

+++

Nu kunt u ons ook ondersteunen met Bitcoins.

BitCoin adres: 18FpEnH1Dh83GXXGpRNqSoW5TL1z1PZgZK